Sangàri
Blitum bonus-henricus
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Àutri noum : Espinarc-bastard, Cago-chin, Erbo-dóu-bouen-Enri, Ouerlo, Orlo.
Nom en français : Epinard sauvage.
Descripcioun :Lou sangàri es uno planto bèn couneigudo que trachis dins lis ancian cast de fedo e lis ermas riche en azouto. Se recounèis à si fueio en lanço que lou dessouto èi cubert d'esflourado blanco.
Usanço :"Las raviolos d'erbo 'mé de sangàris soun bèn bouonos" (J.-L. Domenge, LMT, op.cit. p. 58). "Lous sangàris, li chal pas manjar cruds, perqué li a souvènt lou parpalhou' dedins. Lei chal fa couire" (ibid.). Vaqui la receito de la farço de "raiolos" d'Emile Franco (Barver-06) : "A-lei, si mete d'erbos (bletos o sangàrigou), de froumai, en pòu de petrino (ou de viando de dobo), dous òus, en pòu de cebo, de givert e, se voulès, de bàlicou" (A. Grinda, Lou Barverenc, op. cit., p. 76.
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Blitum
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2600 m
Aparado : Noun
Liò : Cast
- Ermas
- Escoumbre e proche dis oustau
- Champ
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Blitum bonus-henricus (L.) C.A.Mey., 1829
(= Chenopodium bonus-henricus L., 1753 )
Grimìo-di-boursèu-redoun
Grimmia orbicularis
Grimmiaceae
Nom en français : Grimmie orbiculaire.
Descripcioun :Aquesto mousso coumuno dóu gènre Grimmia trachis en couissin gris, sourne e redoun sus li roucas cauquié. Coume quàsi tóuti li mousso dóu meme gènre si fueio soun acabado pèr uno longo ciho ialino. Fai eisadamen d'espouroufite clina que de verd devènon aranjo.
Usanço :Se destrìo de Grimmia pulvinata, enca mai coumuno, bonodi soun urno redouno (acabado emé uno pouncho pèr Grimmia pulvinata) e subretout au microuscope que si celulo de baso de fueio soun 4 à 8 cop pu longo que larjo (quàsi carrado pèr Grimmia pulvinata). Coumpara emé la grimìo-en-couissin que ié sèmblo proun.
Port : Acroucarpo
Taio : 1 à 4 cm
Fueio : 1,5 à 2 mm
Tipe bioulougico :
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Grimmia
Famiho : Grimmiaceae
Ordre : Grimmiales
Coulour de la flour :
Petalo : 0,2 à 0,3 cm
Ø (o loungour) flour : Dènt larjo
Flourido : Printèms
Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 50 à 2000 m
Aparado : Noun
Mars à mai
Liò : Roco
- Muraio
- Paret
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Oulartico
Ref. sc. : Grimmia orbicularis Bruch ex Wilson, 1844